niedziela, 2 marca 2014

Ćwiczenia wspomagające rozwój mowy i naukę czytania. Metoda krakowska cz.2

Najpierw apel
Niżej przedstawione są ćwiczenia dla dzieci zdrowych. Jeśli rozwój mowy dziecka, jest niepokojący należy udać się do logopedy. Zabawy te nie zastępują profesjonalnej diagnozy.


2 LATEK POWINIEN WYPOWIADAĆ OKOŁO 270 SŁÓW. Jeśli jest inaczej (tzn. wypowiada 10 i nie łączy słów w proste zdania typu mama daj to natychmiast do logopedy!)


Ok. To teraz do konkretów.
 Wczesna nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną nie może się odbywać bez ćwiczeń wspomagających rozwój. Dziś teoretycznie je opiszę.

I. Sprawność motoryczna

1. Motoryka duża:
- chodzenie wzdłuż narysowanej linii na podłodze - przodem, tyłem, bokiem
- skakanie na jednej, dwóch nogach, wskakiwanie do obręczy, podskakiwanie do zawieszonego przedmiotu
- zabawy z piłką - łapanie, kopanie, rzucanie, odbijanie od ściany i łapanie
- zabawy w małpim gaju, na placu zabaw

2. Motoryka mała:
- posługiwanie się narzędziami - kredka, widelec, młotek, nożyczki, dziurkacz, miotełka i szufelka itd.
- otwieranie pojemników, odkręcanie butelek, słoików
- ubieranie, rozbieranie, karmienie lalki
- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurówki przez dziurki, nakładanie krążków na patyczek, wrzucanie   groszków do butelki
- przesypywanie łyżką, przelewanie przez lejek itp.
- rysowanie po śladzie, łączenie kropek
- rysowanie w konturach, w labiryntach, po ścieżkach
- zamalowywanie płaszczyzn
- obrysowywanie konturów
- rysowanie równoległe - polega na tym, że przedzielamy kartkę na pół. U góry po lewej stronie piszemy mama, po drugiej imię dziecka. I mama zaczyna rysując fragment obrazka, np. kwadrat, dziecko rysuje to samo na swojej połowie, następnie mama rysuje u góry trójkątny dach, dziecko to samo, potem okno itd.
- rysowanie wg wzoru, np po lewej trójkąt i dziecko rysuje to samo
- rysowanie samodzielne, dorysowywanie przedmiotu do zbioru
- dorysowywanie brakujących części do obrazków
- zabawa plasteliną, ciastoliną, masą solną,
- wyklejanie konturów plasteliną

3. Ćwiczenia praksji oralnej - ćwiczenia związane z artykulacją, wadami wymowy - indywidualnie dobrane do dziecka.

II. Ćwiczenia percepcji wzrokowej

- dobieranie par obrazków na materiale tematycznym (konkretnym), tematycznym czarno-białym, atematycznym (figury geometryczne, wzory, sylaby)
- identyfikowanie kolorów
- wyszukiwanie niepasującego obrazka (początkowo jeden szczegół), np. trzy obrazki kotków, na jednym nie ma ogona, 4 obrazki dziewczynek, jedna uśmiechnięta, reszta smuta itp.
- wyszukiwanie wśród zestawu obrazków, identycznego z pokazanym przez dorosłego (można wykorzystać memo, pokazujemy jeden i wśród reszty dziecko szuka)
- odnajdywanie na dużej ilustracji sytuacyjnej przedmiotu pokazanego na innym obrazku (potem przedmiotu rzeczywistego - nieidentycznego z narysowanym) - można wykorzystać książki typu Wiosna na ulicy Czereśniowej, Mamoko, 1001 drobiazgów itd.
- odnajdywanie w pomieszczeniu rzeczy pokazanej na obrazku
- składanie z części (od dwóch do 8) obrazka tematycznego, później atematycznego rozcinanego w obecności dziecka (po linii prostej, pionowo, poziomo i po skosie) - o tym napiszę osobno
- dopasowywanie połówek do obrazków tematycznych i atematycznych (np. gra Symetria firmy Adamigo)
- uzupełnianie części twarzy prezentowanej na planszy
- układanie ludzkiej postaci z części
- identyfikowanie wzorów tematycznych i atematycznych, i odwracanie ich w przestrzeni (dosyć trudne, na pewno nie na początku; nie potrafię wyjaśnić, przy okazji pokaże - albo proponuje poszukać u Kasi na wsiecidzieci.blogspot.de
- dokładanie elementów (np. zwierzęta i ich głowy)
- dopasowywanie obrazków do konturów i cieni (gotowiec Czyj to cień?)
- układnie wzorów tematycznych i atematycznych figur geometrycznych (gotowiec np. Figuraki)
- układanie czarnych i białych kwadratów  (bok 2,5 cm) w ramce o wymiarach 15x15 wg wzoru o identycznej wielkości o boku trzech lub czterech kwadratów
- j.w. tylko wzór zmniejszony.
- układanie wzorów na liniach (4 linie imitujące linie w zeszycie)

III. Ćwiczenia percepcji słuchowej

1. ćwiczenia percepcji dźwięków niewerbalnych:
- rozpoznawanie głosów zwierząt (dużo na chomiku i you tube) - dopasowywanie obrazka do dźwięku
- rozpoznawanie dźwięków instrumentów - oczywiście wcześniej trzeba tego nauczyć
- rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty
- powtarzanie rytmu wystukiwanego ołówkiem na stoliku a)pod kontrolą wzroku, b) bez kontroli wzroku
- odnajdywanie dźwięku w przestrzeni, np. chowamy grający telefon i dziecko musi go odnaleźć

2. Ćwiczenia percepcji dźwięków mowy
- przyporządkowanie wypowiedzi osobą na obrazkach sytuacyjnych (trzy wypowiedzi do obrazka, odczytujemy głośno, dziecko wybiera właściwe zdanie), np. obrazek dziecko idzie obok mamy i zdania: Daj rączkę, Gdzie są buty, Wyłącz radio
- wspólne recytowanie wierszyków (jeden wers czyta rodzic, dziecko powtarza)
- dzielenie wyrazów na sylaby
- różnicowanie głosek opozycyjnych - dwa pojemniki jednakowe, na każdym zapis graficzny głoski, podajemy obrazek i wypowiadamy, dziecko wrzuca do odpowiedniego pojemnika.
albo bierzemy lalę i misia, przed dzieckiem kładziemy obrazek (np. szafa) i mówimy lala mówi safa, miś mówi szafa, które mówi dobrze.
- j.w. tylko bez ilustracji
- zagadki - na jednej stronie tekst zagadki na drugiej rysunek z odpowiedzią. W razie problemów najpierw podpowiadamy opisowo, później po kawałku pokazujemy ilustracje
- naśladowanie sekwencji dźwięków (samogłoski), np. A-A-A albo A-U-E, później sylaby, np. PU-PI
- powtarzanie zdań, dorosły pokazuje obrazek, który podpisany jest prostym zdaniem, dziecko powtarza zdanie


IV Ćwiczenia operacji myślowych

1. Klasyfikowanie
a) klasyfikacja tematyczna: (można wykorzystać sztućce, skarpety, ubrania...)
- budowanie zbiorów - np .pojazdy/warzywa, zwierzęta/narzędzia
- kojarzenie par, np. parasol/chmurka, widelec/nóż
- uzupełnianie brakującego elementu w zbiorze
- wykluczenie elementu ze zbioru po samodzielnym odkryciu zasady zbudowania klasy, np. pokazujemy 4 obrazki na 3 jest owoc jakiś na 4 samochód. I coraz trudniejsze.
- budowanie zbiorów na podstawie zasady podanej za pomocą obrazka, np. okazujemy koszyk z jedzeniem i stajnie  i dziecko wśród obrazków wyszukuje tych z owocami ,do stajni szuka koników itd.

b) klasyfikacja atematyczna
- rozdzielanie klocków wg jednej cechy różnicującej, np. kształt, kolor, wielkość
- rozdzielanie klocków wg jednej cechy różnicującej, abstrahując od innej, np. trójkąty, bez względu na kolor
- wykluczanie ze zbioru
- budowanie zbioru, wg podanej ikonicznie klasy, np. narysowany trójkąt i szuka trójkątów

2. Szeregowanie
- układanie ciągów tematycznych (np. piłką od najmniejszej do największej)
- układanie ciągów atematycznych (np. rosnących okręgów)
- dopełnianie obrazka, np. na pierwszym płotek, na drugim płotek+drzewko, na trzecim płotek, drzewko i kotek, pomieszane i dziecko układa we właściwej kolejności

3. Sekwencje [można wykorzystać ciastka, sztućce, zabawki...)
(np.piłka, słoneczko, piłka, słoneczko) w miarę opanowywania tej umiejętności utrudniamy dodając więcej elementów i przechodząc na materiał atematyczy
powtórzenie po dorosłych (nasz u góry dziecka pod spodem)
uzupełnianie czyli kontynuacja ciągu
uzupełnianie brakującego w środku
uzupełnianie dwóch, trzech, czterech czy pięciu elementów, przy podanym pierwszym i ostatnim (np. słoneczko,x,x,piłka
- zabawy tematyczne w sklep (dzien dobry, co podać, płacę, do widzenia, w lekarza - wykonywanie kolejnych, ustalonych kroków)
- sekwencja ubierania się, że najpierw majtki, później, spodnie itd. można na laleczkach
- wieże z klocków (czerowny, biały, zielony) koraliki, można wykorzystać grę Nawlekaj nie czekaj

4. Myślenie przyczynowo-skutkowe
- układanie historyjek obrazkowych
- dobieranie par
- dobieranie twarzy (mimika) do osób przedstawionych w różnych sytuacjach

V Ćwiczenia pamięci

- pokazujemy obrazek, odwracamy i mówi "daj taki sam" (można wykorzystać memo), układamy 2,3... obrazki, odwracamy i prosimy "ułóż tak samo" - zawsze dziecko układa od lewej do prawej, nigdy jak chce.

Uff. udało się przebrnąć przez teorię. Z czasem ten post będzie ewoluował w linki do konkretnych ćwiczeń. Albo rozbije na konkretne ćwiczenia. 
W każdym razie zarówno klasyfikacja, jak i ćwiczenia pochodzą z książek pani Cieszyńskiej, ja tylko zebrałam je w pigułkę.

Główne założenia:
- staramy się, by dziecko układało od lewej do prawej (szeregi, sekwencje, układanki rozcięte w pionie...)
- najpierw stosujemy materiał tematyczny, konkretne przedmioty lub obrazki, następnie materiał tematyczny czarno-biały, a później atematyczny.

Postaram się jak najszybciej zrobić zdjęcia.



Bibliografia:
Cieszyńska J. Kocham uczyć czytać, Kraków 2008.
Cieszyńska J. Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków 2011.
Cieszyńska J. Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska, Kraków 2011
Sylaba.info

2 komentarze:

  1. Polecam nowość Gdańskiego Wydawnictwa Harmonia:
    http://harmonia.edu.pl/
    Autor: Halina Konior-Węgrzynowa
    Tytuł: Uczę Czytać. Poradnik dla nauczycieli i rodziców początkujących czytelników.
    Opis publikacji:
    Publikacja przedstawia czytanie jako proces rozwiązywania problemów, łamigłówkę czy układanie puzzli - w oparciu o niezwykle skuteczną koncepcję stworzoną przez Marie M. Clay, psychologa, badacza i pedagoga z Nowej Zelandii.
    Publikacja dostarcza szczegółowych wskazówek jak przygotować małe dziecko do nauki czytania oraz w jaki sposób je wspomagać w początkach nauki czytania i pisania (zarówno dziecko bez problemów w czytaniu jak i to z trudnościami).
    Wiedza ta podana jest w przystępny sposób, poparta licznymi przykładami, analogiami do sytuacji „z życia wziętych” oraz morzem ćwiczeń, które można dowolnie ze sobą łączyć czy wybierać te, które szczególnie przypadną do gustu.
    Metoda nie wymaga specyficznych materiałów do nauczania. Można ją dostosować do każdej metody, jaką dziecko było dotychczas nauczane.

    OdpowiedzUsuń
  2. Ciekawy wpis, sporo rozjaśnia nawet laikowi :)

    OdpowiedzUsuń