Najpierw apel
Niżej przedstawione są ćwiczenia dla dzieci zdrowych. Jeśli rozwój mowy dziecka, jest niepokojący należy udać się do logopedy. Zabawy te nie zastępują profesjonalnej diagnozy.
2 LATEK POWINIEN WYPOWIADAĆ OKOŁO 270 SŁÓW. Jeśli jest inaczej (tzn. wypowiada 10 i nie łączy słów w proste zdania typu mama daj to natychmiast do logopedy!)
Ok. To teraz do konkretów.
Wczesna nauka czytania metodą symultaniczno-sekwencyjną nie może się odbywać bez ćwiczeń wspomagających rozwój. Dziś teoretycznie je opiszę.
I. Sprawność motoryczna
1. Motoryka duża:
- chodzenie wzdłuż narysowanej linii na podłodze - przodem, tyłem, bokiem
- skakanie na jednej, dwóch nogach, wskakiwanie do obręczy, podskakiwanie do zawieszonego przedmiotu
- zabawy z piłką - łapanie, kopanie, rzucanie, odbijanie od ściany i łapanie
- zabawy w małpim gaju, na placu zabaw
2. Motoryka mała:
- posługiwanie się narzędziami - kredka, widelec, młotek, nożyczki, dziurkacz, miotełka i szufelka itd.
- otwieranie pojemników, odkręcanie butelek, słoików
- ubieranie, rozbieranie, karmienie lalki
- nawlekanie koralików, przewlekanie sznurówki przez dziurki, nakładanie krążków na patyczek, wrzucanie groszków do butelki
- przesypywanie łyżką, przelewanie przez lejek itp.
- rysowanie po śladzie, łączenie kropek
- rysowanie w konturach, w labiryntach, po ścieżkach
- zamalowywanie płaszczyzn
- obrysowywanie konturów
- rysowanie równoległe - polega na tym, że przedzielamy kartkę na pół. U góry po lewej stronie piszemy mama, po drugiej imię dziecka. I mama zaczyna rysując fragment obrazka, np. kwadrat, dziecko rysuje to samo na swojej połowie, następnie mama rysuje u góry trójkątny dach, dziecko to samo, potem okno itd.
- rysowanie wg wzoru, np po lewej trójkąt i dziecko rysuje to samo
- rysowanie samodzielne, dorysowywanie przedmiotu do zbioru
- dorysowywanie brakujących części do obrazków
- zabawa plasteliną, ciastoliną, masą solną,
- wyklejanie konturów plasteliną
3. Ćwiczenia praksji oralnej - ćwiczenia związane z artykulacją, wadami wymowy - indywidualnie dobrane do dziecka.
II. Ćwiczenia percepcji wzrokowej
- dobieranie par obrazków na materiale tematycznym (konkretnym), tematycznym czarno-białym, atematycznym (figury geometryczne, wzory, sylaby)
- identyfikowanie kolorów
- wyszukiwanie niepasującego obrazka (początkowo jeden szczegół), np. trzy obrazki kotków, na jednym nie ma ogona, 4 obrazki dziewczynek, jedna uśmiechnięta, reszta smuta itp.
- wyszukiwanie wśród zestawu obrazków, identycznego z pokazanym przez dorosłego (można wykorzystać memo, pokazujemy jeden i wśród reszty dziecko szuka)
- odnajdywanie na dużej ilustracji sytuacyjnej przedmiotu pokazanego na innym obrazku (potem przedmiotu rzeczywistego - nieidentycznego z narysowanym) - można wykorzystać książki typu Wiosna na ulicy Czereśniowej, Mamoko, 1001 drobiazgów itd.
- odnajdywanie w pomieszczeniu rzeczy pokazanej na obrazku
- składanie z części (od dwóch do 8) obrazka tematycznego, później atematycznego rozcinanego w obecności dziecka (po linii prostej, pionowo, poziomo i po skosie) - o tym napiszę osobno
- dopasowywanie połówek do obrazków tematycznych i atematycznych (np. gra Symetria firmy Adamigo)
- uzupełnianie części twarzy prezentowanej na planszy
- układanie ludzkiej postaci z części
- identyfikowanie wzorów tematycznych i atematycznych, i odwracanie ich w przestrzeni (dosyć trudne, na pewno nie na początku; nie potrafię wyjaśnić, przy okazji pokaże - albo proponuje poszukać u Kasi na wsiecidzieci.blogspot.de
- dokładanie elementów (np. zwierzęta i ich głowy)
- dopasowywanie obrazków do konturów i cieni (gotowiec Czyj to cień?)
- układnie wzorów tematycznych i atematycznych figur geometrycznych (gotowiec np. Figuraki)
- układanie czarnych i białych kwadratów (bok 2,5 cm) w ramce o wymiarach 15x15 wg wzoru o identycznej wielkości o boku trzech lub czterech kwadratów
- j.w. tylko wzór zmniejszony.
- układanie wzorów na liniach (4 linie imitujące linie w zeszycie)
III. Ćwiczenia percepcji słuchowej
1. ćwiczenia percepcji dźwięków niewerbalnych:
- rozpoznawanie głosów zwierząt (dużo na chomiku i you tube) - dopasowywanie obrazka do dźwięku
- rozpoznawanie dźwięków instrumentów - oczywiście wcześniej trzeba tego nauczyć
- rozpoznawanie dźwięków wydawanych przez różne przedmioty
- powtarzanie rytmu wystukiwanego ołówkiem na stoliku a)pod kontrolą wzroku, b) bez kontroli wzroku
- odnajdywanie dźwięku w przestrzeni, np. chowamy grający telefon i dziecko musi go odnaleźć
2. Ćwiczenia percepcji dźwięków mowy
- przyporządkowanie wypowiedzi osobą na obrazkach sytuacyjnych (trzy wypowiedzi do obrazka, odczytujemy głośno, dziecko wybiera właściwe zdanie), np. obrazek dziecko idzie obok mamy i zdania: Daj rączkę, Gdzie są buty, Wyłącz radio
- wspólne recytowanie wierszyków (jeden wers czyta rodzic, dziecko powtarza)
- dzielenie wyrazów na sylaby
- różnicowanie głosek opozycyjnych - dwa pojemniki jednakowe, na każdym zapis graficzny głoski, podajemy obrazek i wypowiadamy, dziecko wrzuca do odpowiedniego pojemnika.
albo bierzemy lalę i misia, przed dzieckiem kładziemy obrazek (np. szafa) i mówimy lala mówi safa, miś mówi szafa, które mówi dobrze.
- j.w. tylko bez ilustracji
- zagadki - na jednej stronie tekst zagadki na drugiej rysunek z odpowiedzią. W razie problemów najpierw podpowiadamy opisowo, później po kawałku pokazujemy ilustracje
- naśladowanie sekwencji dźwięków (samogłoski), np. A-A-A albo A-U-E, później sylaby, np. PU-PI
- powtarzanie zdań, dorosły pokazuje obrazek, który podpisany jest prostym zdaniem, dziecko powtarza zdanie
IV Ćwiczenia operacji myślowych
1. Klasyfikowanie
a) klasyfikacja tematyczna: (można wykorzystać sztućce, skarpety, ubrania...)
- budowanie zbiorów - np .pojazdy/warzywa, zwierzęta/narzędzia
- kojarzenie par, np. parasol/chmurka, widelec/nóż
- uzupełnianie brakującego elementu w zbiorze
- wykluczenie elementu ze zbioru po samodzielnym odkryciu zasady zbudowania klasy, np. pokazujemy 4 obrazki na 3 jest owoc jakiś na 4 samochód. I coraz trudniejsze.
- budowanie zbiorów na podstawie zasady podanej za pomocą obrazka, np. okazujemy koszyk z jedzeniem i stajnie i dziecko wśród obrazków wyszukuje tych z owocami ,do stajni szuka koników itd.
b) klasyfikacja atematyczna
- rozdzielanie klocków wg jednej cechy różnicującej, np. kształt, kolor, wielkość
- rozdzielanie klocków wg jednej cechy różnicującej, abstrahując od innej, np. trójkąty, bez względu na kolor
- wykluczanie ze zbioru
- budowanie zbioru, wg podanej ikonicznie klasy, np. narysowany trójkąt i szuka trójkątów
2. Szeregowanie
- układanie ciągów tematycznych (np. piłką od najmniejszej do największej)
- układanie ciągów atematycznych (np. rosnących okręgów)
- dopełnianie obrazka, np. na pierwszym płotek, na drugim płotek+drzewko, na trzecim płotek, drzewko i kotek, pomieszane i dziecko układa we właściwej kolejności
3. Sekwencje [można wykorzystać ciastka, sztućce, zabawki...)
(np.piłka, słoneczko, piłka, słoneczko) w miarę opanowywania tej umiejętności utrudniamy dodając więcej elementów i przechodząc na materiał atematyczy
powtórzenie po dorosłych (nasz u góry dziecka pod spodem)
uzupełnianie czyli kontynuacja ciągu
uzupełnianie brakującego w środku
uzupełnianie dwóch, trzech, czterech czy pięciu elementów, przy podanym pierwszym i ostatnim (np. słoneczko,x,x,piłka
- zabawy tematyczne w sklep (dzien dobry, co podać, płacę, do widzenia, w lekarza - wykonywanie kolejnych, ustalonych kroków)
- sekwencja ubierania się, że najpierw majtki, później, spodnie itd. można na laleczkach
- wieże z klocków (czerowny, biały, zielony) koraliki, można wykorzystać grę Nawlekaj nie czekaj
4. Myślenie przyczynowo-skutkowe
- układanie historyjek obrazkowych
- dobieranie par
- dobieranie twarzy (mimika) do osób przedstawionych w różnych sytuacjach
V Ćwiczenia pamięci
- pokazujemy obrazek, odwracamy i mówi "daj taki sam" (można wykorzystać memo), układamy 2,3... obrazki, odwracamy i prosimy "ułóż tak samo" - zawsze dziecko układa od lewej do prawej, nigdy jak chce.
Uff. udało się przebrnąć przez teorię. Z czasem ten post będzie ewoluował w linki do konkretnych ćwiczeń. Albo rozbije na konkretne ćwiczenia.
W każdym razie zarówno klasyfikacja, jak i ćwiczenia pochodzą z książek pani Cieszyńskiej, ja tylko zebrałam je w pigułkę.
Główne założenia:
- staramy się, by dziecko układało od lewej do prawej (szeregi, sekwencje, układanki rozcięte w pionie...)
- najpierw stosujemy materiał tematyczny, konkretne przedmioty lub obrazki, następnie materiał tematyczny czarno-biały, a później atematyczny.
Postaram się jak najszybciej zrobić zdjęcia.
Bibliografia:
Cieszyńska J. Kocham uczyć czytać, Kraków 2008.
Cieszyńska J. Nauka czytania krok po kroku. Jak przeciwdziałać dysleksji, Kraków 2011.
Cieszyńska J. Wczesna diagnoza i terapia zaburzeń autystycznych. Metoda krakowska, Kraków 2011
Sylaba.info